Bewonersparticipatie voor omarming verduurzaming

In de Haagse wijk Morgenstond staat de Lannoy Toren, een robuust woongebouw uit de jaren zestig. Eigenaar is Hof Wonen, het voormalige Vestia, dat maar liefst 19.000 verhuurbare eenheden in voornamelijk regio Haaglanden bezit. De keuze voor renovatie en verduurzaming van het wooncomplex met 128 sociale huurwoningen was snel gemaakt, zegt teammanager Ontwikkeling Ingeborg Klunne. ‘De woningen hebben voornamelijk energielabel E en sommige D. We besloten in te zetten op hoogwaardige renovatie naar energielabel B en A. Daarmee garanderen we dat de bewoners hier nog jaren comfortabel en betaalbaar kunnen wonen.’

De partij die het renovatieproject uitvoert is VORM. Niet iedereen weet dat wij, bekend als ontwikkelaar en bouwer van prestigieuze woontorens, ook een stevige renovatietak hebben, verklaart hoofd Initiatief & Planontwikkeling Timo Stoopman. ‘VORM Renovatie heeft nu dertien projecten met 1.500 woningen in de pijplijn, waarvan 400 nu in renovatie. We werken veel voor woningcorporaties, die een grote impact met verduurzaming willen maken. De meeste projecten bevinden zich in de Drechtsteden, Rotterdam en Den Haag. Maar voor De Alliantie in Amsterdam transformeren we ook een jeugdgevangenis naar jongerenwoningen.’

Nu de verbouwing is begonnen, is de hamvraag hoe het de bewoners vergaat. Het participatietraject betaalt zich uit, constateert Klunne. ‘De bewoners zijn erg tevreden. De verbouwing is impactvol, maar we helpen de bewoners er zo goed mogelijk doorheen. Per woning is VORM gemiddeld 2,5 week bezig. Voor wie wil, heeft Hof Wonen een logeerwoning klaarstaan. Pak een tas in alsof je op vakantie gaat, raden we aan. Bewoners die extra hulp nodig hebben, ondersteunen we waar nodig.

VORM biedt ook hulp aan, zoals met het verplaatsen van zware spullen als een wasmachine. Intussen zijn er ook energiecoaches opgeleid die de bewoners na oplevering praktisch helpen en energiebesparingstips geven. Een heel goed geïsoleerde en mechanisch geventileerde woning vergt namelijk een andere manier van gebruik.’

De bewonerservaring wordt hier dan ook goed vastgelegd, weet Stoopman. ‘VORM maakt bewonersvideo’s voor, tijdens en na de renovatie. Daarin volgen we bewoners die eerlijk  vertellen hoe alles gaat. Die video’s willen we ook intern gebruiken. Zo zien onze mensen met eigen ogen hoeveel impact zo’n project heeft. Dat leidt bij ons tot bewustwording en nog betere projecten. Hof Wonen heeft het Centrum voor Woononderzoek ingezet om te achterhalen hoe bewoners het project, de participatie, communicatie maar ook de logeerwoningen ervaren. Indien nodig kunnen we dan bijsturen gedurende het project.

Centrum voor Woononderzoek meet op drie momenten; voordat de renovatie begint, tijdens de renovatie en tot slot de woonbeleving na oplevering. Zo wordt onafhankelijk bepaald hoe wij het hebben gedaan. Op dit moment staat de score op een mooie 8,5. Eind november zijn de eerste woningen opgeleverd. In augustus 2024 hebben Hof Wonen en zijn bewoners een toekomstbestendige Lannoy Toren.’

Vaart maken is niet altijd eenvoudig, stelt Klunne. ‘De doorlooptijden van vergelijkbar grote renovaties zijn over het algemeen lang. De uitvoering neemt uiteraard een groot deel van deze tijd in beslag. Maar daarnaast ook de interne besluitvorming en de wet- en regelgeving zoals de ontheffing van de wet natuurbescherming en omgevingsvergunning. Natuurlijk kunnen we kijken, samen met andere partijen, hoe we dit sneller voor elkaar kunnen krijgen.’ Volgens Stoopman is de realisatie het probleem niet. ‘Het gaat om de hele aanloop naar de bouwstart. Door trage besluitvorming binnen gemeenten kan het wel 1,5 jaar duren voordat we kunnen renoveren.

Ik vind dat onbegrijpelijk als je weet dat er mensen zes jaar lang op een wachtlijst voor een woning staan.’ De Hof Wonen-manager heeft haar hoop op een nieuw kabinet gevestigd. ‘Woningcorporaties moeten nog vele woningen verduurzamen. De krapte op de arbeidsmarkt, hoge bouwkosten en rente helpen niet. Helaas zie ik dat daardoor op veel plekken in Nederland de stekker uit zowel nieuwbouw als renovatieprojecten wordt getrokken. Ik zou de nieuwe woonminister graag uitnodigen om te laten zien hoe goed we het hier doen met de  Lannoy Toren, maar hoe moeilijk het is onder de huidige financiële omstandigheden en tijdrovende procedures.’

Hoe is het om te wonen in een gebouw dat wordt gerenoveerd terwijl je er nog woont? Wat is de impact van een dergelijke renovatie op de bewoners? Hoe zijn zij ooit in de flat van woningcorporatie Hof Wonen terechtgekomen? En hoe is het om hier te wonen? We maken kennis met een drietal bewoners van de Lannoytoren in Den haag! En volgen hen gedurende de renovatie. Wordt vervolgd!